Biểu cảm và cảm xúc được bộc lộ rất nhiều trong thơ, văn với tâm trạng, lỗi niềm của nhà văn. Văn biểu cảm là một thể loại lột tả được các đặc điểm trong tâm trạng, trong cảm xúc với nhu cầu bộc lộ tình cảm của tác giả ra bên ngoài. Vậy hãy cùng tìm hiểu xem đặc điểm của văn biểu cảm là gì?
Đặc điểm của văn biểu cảm
Các biểu cảm được thể hiện gắn với cảm xúc của chủ thể, của đối tượng. Qua đó thể hiện các cảm xúc gián tiếp hoặc trực tiếp bằng các hình thức khác nhau.
Có thể bạn quan tâm:
- Cách viết bài văn biểu cảm chuẩn và những lỗi thường gặp
- Các bước làm văn biểu cảm chi tiết nhất cho học sinh
- Các dạng văn biểu cảm học sinh thường gặp? Cách làm dàn ý
Biểu cảm trực tiếp nếu chính người nói thể hiện các cảm xúc thông qua gương mặt, cử chỉ, hành động của họ. Mang đến sự chân thực trong cảm xúc đang có của họ gắn với vấn đề đang tồn tại.
Biểu cảm gián tiếp là tất cả các hình thức truyền tải cảm xúc khác. Khi đó, chúng ta có thể thông qua các tác phẩm để nhận định, đánh giá về biểu cảm, cảm xúc của tác giả.
Luôn nhất quán với nguồn gốc dẫn đến biểu cảm
Nguồn gốc của biểu cảm là các cảm xúc được tác giả nhận định trong suy nghĩ, tình cảm của họ. Các cảm xúc đó là gì, sẽ được thể hiện ra bên ngoài với các biểu cảm tương ứng. Luôn nhất quán một cảm xúc, tình cảm với sự vật, sự việc con người được đề cập tới trong bài viết. Mang đến ý nghĩa lột tả cho các suy nghĩ, tình cảm ban đầu.
Tình cảm được nhận diện ở rất nhiều dạng khác nhau trong hoàn cảnh cụ thể. Đó có thể là tình yêu Tổ quốc, thiên nhiên, tình cảm con người hay sự vật, sự việc. Cũng có thể bộc lộ sự yêu ghét rõ ràng về chủ thể được nói đến. Các cảm xúc chính là phương tiện truyền tải và thể hiện đặc điểm, mức độ hay tính chất của cảm xúc.
Văn biểu cảm còn có cách bộ lộ cảm xúc một cách gián tiếp
Khi muốn thể hiện các biểu cảm, tác giả gửi gắm nó vào các từ ngữ, câu chuyện trong bài văn. Có thể hiểu là khi muốn bày tỏ tình cảm của mình đối với chủ thể người ta không trực tiếp nói ra cảm xúc là gì, không thể hiện nó lên gương mặt. Mà mọi người sẽ gửi gắm vào đó qua những câu chuyện hoặc hành động được miêu tả. Để người đọc, người nghe tự cảm nhận, tự đánh giá.
Dạng văn này đòi hỏi người viết phải lồng ghép được yếu tố tự sự, miêu tả đúng mục đích lột tả. Để mạch cảm xúc tuôn trào, người đọc dễ dàng nhận ra tình cảm được bộc lộ. Qua đó mà các cảm xúc được truyền tải đầy đủ, chân thực nhất đến với người đọc. Mang đến các giá trị cảm nhận đối với câu truyện, với tác phẩm.
Văn biểu cảm có đặc trưng về bố cục bài văn biểu cảm
Một bài văn phải có đủ bố cục của một bài viết như sau:
Mở bài:
Giới thiệu sự vật, cảnh vật trong thời gian và không gian. Mang đến bối cảnh và câu chuyện hay chủ đề muốn đề cập. Cảm xúc ban đầu của người viết hoặc cảm xúc xuyên suốt bài văn.
Thân bài:
Qua miêu tả, tự sự và các phương thức biểu đạt mà biểu lộ cảm xúc, ý nghĩ một cách cụ thể, chi tiết, sâu sắc. Có thể kể, phân tích các sự kiện, các câu truyện và lồng ghép các đánh giá, nhận định, biểu cảm của tác giả. Cũng như sử dụng các phương biểu đạt làm phương tiện để truyền tải cảm xúc được tốt nhất.
Kết bài:
Tổng kết lại tình cảm, ý nghĩa hoặc nâng lên bài học tư tưởng. Phải thống nhất với ý nghĩa xuyên suốt được thực hiện trong bài văn.
Lưu ý: Đặc điểm của văn biểu cảm được thể hiện trong bài viết phải rõ ràng, chân thật thì bài văn biểu cảm mới có giá trị. Có thể thực hiện trong biểu cảm của chính tác giả, hoặc của các chủ thể được nhắc đến trong tác phẩm.
Ví dụ biểu cảm trong thơ văn
Ví dụ 1:
Trong bài thơ Sóng của tác giả Xuân Quỳnh có đoạn thơ:
“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ.”
Ở đây, các ý thơ như nói lên nỗi lòng của tác giả. Đứng trước biển, giữa trăm ngàn con sóng làm tác giả liên tưởng đến sự va đập, sự mãnh liệt và các khát vọng tình yêu. Các cảm xúc ấy được thể hiện trong sự liên tưởng, mang đến sự bồi hồi và dạo dực trong lồng ngực. Từ đó thể hiện các nhận định về giá trị tình yêu đối với cuộc sống của con người. Cho dù ở hiện tại hay nhiều năm sau nữa, thì với tác giả tình yêu vẫn luôn đẹp như thế.
Ví dụ 2:
Có thể bạn muốn xem thêm:
- Văn học trẻ hiện nay – Văn chương theo kịp thời đại
- Nghị luận xã hội – Kiến thức ngữ văn không thể thiếu
Bài thơ Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng có đoạn thơ:
“Sông Mã xa rồi Tây tiến ơi!
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi
Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi.”
Các biểu cảm và cảm xúc được bộc lộ trong lỗi nhớ, tình cảm hướng về những ngày tháng chiến đấu trước. Nhớ đến các địa danh với các kỷ niệm gắn bó tác giả cùng đồng đội.
Trên đây là những đặc điểm của văn biểu cảm mà bạn có thể nhận thấy được trong suốt chiều dài hình thành và phát triển của thơ văn nước ta. Mong rằng những kiến thức trên đã mang lại nhiều điều hữu ích cho bạn.
Tổng hợp: vanhocnghethuatvn.com